باغ جهانی پهلوانپور  

معرفی میراث جهانی باغ پهلوانپور

باغ پهلوانپور مهریز یکی از ۹ باغ ایرانی میباشد که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. عبور دائمی قنات جهانی حسن آباد از این باغ زیبا، ویژگی منحصر به فردی است که باعث شده تا دو اثر ثبت جهانی در یک مکان قابل بازدید باشند.

شالوده اصلی باغ در دوره قاجار بنا شده و نشانه هایی از معماری زند را با خود به همراه دارد. مالک باغ آقای علی پهلوانپور، یکی از تجار محلی بوده و بخش هایی را نیز به آن افزوده است. مساحت باغ ۵ هکتار بوده که با دیوارهای چینه ای مستحکم در برگرفته شده است. عمده ساخت و ساز صورت گرفته در باغ شامل برج حفاظتی گلین و فضاهای خدماتی مرتبط با آن، عمارت زمستانخانه، عمارت شربتخانه (کوشک) در بخش مرکزی، فضاهای خدماتی( اصطبل، انبار، سرایداری و …) ، حمام و کارگاه ریسندگی و قالی بافی است.

اصلی ترین عمارت باغ، همان کوشک مرکزی است که با مساحت ۱۵۰۰ متر مربع در سه و نیم طبقه واقع شده و در مجموع دارای ۱۰ اتاق میباشد. کوشک دارای عناصر شاخصی چون بادگیرهای دوطبقه و حوضخانه با سقف کلاه فرنگی و تزئینات مقرنس کاری شده است. این عمارت بر اساس ضوابط و اصول باغ های ایرانی بر محور اصلی باغ قرار گرفته است.(جوی آب همیشه روان این باغ که از قنات حسن آباد مهریز تغذیه می شود و درختان چناری که در دوطرف جوی قرار دارند؛ محور اصلی باغ را تعریف می کنند.)

این باغ در سال ۱۳۷۹ به تملک اداره کل میراث فرهنگی استان یزد درآمده و در تاریخ ۷/۷/۱۳۸۱ با شماره ۶۲۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ پهلوانپور با دارا بودن ۵ شاخصه فرهنگی از معیارهای ثبت میراث جهانی، در سی و پنجمین اجلاس جهانی سران یونسکو (که در تیرماه ۱۳۹۰/ ژوئن ۲۰۱۱ در پاریس برگزار شد) به همراه ۸ باغ ایرانی دیگر به شماره ۱۳۷۲ در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.